در سال‌های اخیر با گسترش ورزش‌های هوایی، به‌ویژه پاراگلایدر در ایران، یکی از پرسش‌های همیشگی علاقه‌مندان و فعالان این حوزه، تفاوت بین دو مرجع اصلی آموزش و صدور گواهینامه یعنی انجمن ورزش‌های هوایی و سازمان هواپیمایی کشوری بوده است. این پرسش که «کدام گواهینامه معتبرتر است؟»، «فرآیند آموزشی در هر کدام چگونه است؟» و «مربیان تحت نظر هر مرجع چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟» همواره دغدغه بسیاری از هنرجویان، مربیان و حتی مراکز آموزشی بوده است. در این مطلب تلاش می‌کنیم با نگاهی دقیق و مستند، تفاوت‌های میان مربیان پاراگلایدر تحت نظر انجمن ورزش‌های هوایی و سازمان هواپیمایی کشوری را بررسی کرده و تفاوت‌های گواهینامه‌های صادرشده از سوی هر نهاد را بررسی می‌کنیم. اما شما هم نظرات، پرسش‌ها یا تجربیات خود را در بخش دیدگاه‌ها بنویسید.
فرآیند آموزش مربیگری:
انجمن ورزش‌های هوایی (وابسته به فدراسیون ورزش‌های همگانی) دوره‌های مربیگری درجه ۳ و بالاتر را برگزار می‌کند. برای مثال، یکی از دوره‌های «مربیگری درجه ۳ پاراگلایدینگ» ویژه بانوان شامل ۸۰ ساعت (۴۰ ساعت تئوری و ۴۰ ساعت عملی) آموزش و آزمون‌های تئوری و عملی است. ورود به این دوره نیاز به «گواهینامه ادونس انجمن» (پیشرفته) و معرفی‌نامه از کمیته استانی دارد.
علاوه بر آن، افرادی که دارای گواهینامه مربیگری از ارگان‌های نظامی یا سازمان هواپیمایی (رتبه یا مدرک مربی) باشند، یا گواهینامه «پیشرفته و تندم» انجمن را داشته باشند، می‌توانند در دوره‌های مربیگری کوتاه‌مدت شرکت کنند.
در این دوره‌ها، آموزش تئوری در کلاس‌ها و آموزش پروازی در سایت‌های مورد تأیید استان انجام می‌شود و در پایان نیز آزمون‌های کتبی و عملی برگزار می‌شود.
در مقابل، سازمان هواپیمایی کشوری برای صدور «گواهینامه خلبانی پاراگلایدر» استاندارد خود را دارد. طبق دستورالعمل CAD-7006 سازمان هواپیمایی، صدور مجوز پرواز پاراگلایدر در سه سطح Beginner ،Intermediate و Advanced انجام می‌شود.
به عنوان مثال، شرایط صدور گواهینامه‌های «پرواز پاراگلایدر» شامل دوره‌های تئوری و عملی مشخص با ساعات و تعداد پرواز معین است (برای سطح Advanced نیاز به حداقل ۷۵ ساعت پرواز مستقل و پرواز یک ساعته در مسیر مشخص است).
پیش‌نیازهای سنی و تحصیلی در این روش نیز مشخص است: هنرآموز باید حداقل ۱۵ سال (با رضایت والدین) یا ۱۸ سال (برای پرواز مستقل) داشته و دارای مدرک پایان دوره راهنمایی باشد.
همچنین آزمون‌های تئوری پایان دوره توسط سازمان هواپیمایی برگزار می‌شود و صدور مدرک بر اساس تأیید مراکز آموزشی رسمی و مصوبات این سازمان است. بدین ترتیب، فرآیند آموزشی تحت نظارت سازمان هواپیمایی رسمی و ساختاریافته است و معیارهای مشخص دولتی دارد.
۲. قوانین و مقررات مربیان:
مربیان انجمن ورزش‌های هوایی طبق آیین‌نامه‌های داخلی فدراسیون ورزش‌های همگانی و ضوابط انجمن فعالیت می‌کنند و در چارچوب قوانین ورزش‌های هوافضا (متکی بر آئین‌نامه‌های ورزش و استانداردهای بین‌المللی FAI) آموزش می‌دهند.
در مقابل، سازمان هواپیمایی بر اساس قانون هواپیمایی کشوری و «آیین‌نامه وسایل پرنده فوق‌سبک» (مصوبه هیئت وزیران ۱۳۸۶) عمل می‌کند. مطابق ماده ۱۶ این آیین‌نامه، هر کسی که بخواهد پرواز کند باید «گواهینامه پرواز معتبر و متناسب با فعالیت» از سازمان دریافت کند.
از سوی دیگر، سازمان هواپیمایی اعلام کرده است که تنها مرجع صدور گواهینامه‌های خلبانی سبک‌وفوق‌سبک «این سازمان است». بر این اساس، هر آموزشی که خارج از مجاری رسمی سازمان باشد فاقد اعتبار قانونی است؛ چنانکه خبرگزاری مهر گزارش داده صدور گواهینامه یا ریتینگ پروازی توسط مراکز آموزش ورزش‌های هوایی «فاقد وجاهت قانونی» تلقی شده و در صورت سانحه، خلبان را در حکم فرد بدون گواهینامه می‌داند.
همچنین سخنگوی سازمان هواپیمایی تأکید کرده مراکزی که مجوزشان منقضی یا تعلیق شده نباید تحت عنوان «تحت نظارت سازمان» آموزش دهند و آموزش غیرمجاز محسوب می‌شود. به بیان دیگر، قوانین سازمان هواپیمایی، صدور مجوز و نظارت بر آموزش پرواز پاراگلایدر را کاملاً در انحصار خود می‌داند.
۳. نوع مجوز مربیگری:
مربیان تحت پوشش انجمن ورزش‌های هوایی با دریافت «گواهینامه مربیگری درجه ۳، ۲ یا ۱» فعالیت می‌کنند. این گواهینامه‌ها از سوی فدراسیون و انجمن صادر می‌شود و در فدراسیون‌های ورزشی و مسابقات معتبر است.
برای نمونه، دوره‌های مربیگری انجمن برای ورود به مربیگری درجه ۳ الزامات خاص (مدارک ورزشی، سابقه پرواز و معرفی‌نامه) دارد. در مقابل، سازمان هواپیمایی به‌جای «مربی درجه» از سیستم «رتبه و ریتینگ» استفاده می‌کند. بر اساس CAD-7006، نوع ریتینگ مربی برای وسایل پرنده بدون موتور (از جمله پاراگلایدر) عبارت است از «ریترینگ معلم پرواز» و «معلم منتخب سازمان».
به عبارت دیگر، مربی در نگاه سازمان هواپیمایی یک خلبان دارای «معلم پرواز (Flight Instructor)» است که با گذراندن دوره و اخذ ریتینگ خاص مجوز آموزش دارد. این ریتینگ‌ها مانند یک مدرک اضافی بر گواهینامه خلبانی محسوب می‌شوند و فهرست آن‌ها در مقررات سازمان هواپیمایی مشخص شده است.
۴. اعتبار و انواع گواهینامه‌ها:
گواهینامه‌های مربیگری انجمن ورزش‌های هوایی عمدتاً برای فعالیت‌های ورزشی داخلی معتبرند و در داخل سیستم فدراسیون‌های ورزشی پشتیبانی می‌شوند. تمدید این گواهینامه‌ها نیز از طریق سامانه فدراسیون انجمن‌های ورزشی انجام می‌شود.
اما براساس اعلام سازمان هواپیمایی، تنها گواهینامه‌های صادره توسط خود سازمان از حیث قانونی معتبر شمرده می‌شوند؛ بنابراین گواهینامه‌های ورزشی انجمن از نظر این سازمان رسمیت قانونی ندارند.
از نظر بین‌المللی نیز می‌توان گفت گواهینامه‌های انجمن تابع استانداردهای فدراسیون جهانی هوانوردی (FAI) هستند و برای شرکت در مسابقات بین‌المللی ورزشی می‌توانند ملاک باشند، در حالی که گواهینامه‌های سازمان هواپیمایی به عنوان مجوز پرواز رسمی زیرنظر مقررات ملی هواپیمایی صادر می‌شوند. در مجموع، مربیان دارای مجوز سازمان هواپیمایی «رتبه خلبان و معلم پرواز» را دارند که در چارچوب قانون حمل‌ونقل هوایی ایران اعتبار دارد، اما مربیان انجمن دارای «گواهینامه مربیگری ورزشی» هستند که در چارچوب ورزش‌های هواپیمایی داخلی و ساختار فدراسیون ورزش‌های همگانی شناخته می‌شود.
منابع: اطلاعات فوق بر اساس اطلاعیه‌ها و مقررات سازمان هواپیمایی کشوری و انجمن ورزش‌های هوایی استخراج شده است. برای نمونه، شرایط دوره مربیگری انجمن در سایت رسمی انجمن آمده و ضوابط صدور گواهینامه‌های پرواز در دستورالعمل CAD-7006 سازمان هواپیمایی درج شده است. همچنین خبرگزاری مهر به نقل از سازمان هواپیمایی نوشته است که «صدور گواهینامه‌ها و ریتینگ‌های پروازی توسط مراکز … ورزش‌های هوایی فاقد وجاهت قانونی است». این مآخذ رسمی نشان‌دهنده تفاوت‌های ساختاری دو نظام آموزش و مربیگری است.
تجربه شما در این زمینه چیست؟
کدام مسیر را برای یادگیری پاراگلایدر انتخاب کرده‌اید: انجمن ورزش‌های هوایی یا سازمان هواپیمایی کشوری؟ گواهینامه شما از کدام مرجع صادر شده است و چقدر از آن رضایت داشته‌اید؟ به نظر شما کدام نهاد فرآیند آموزش دقیق‌تر یا کامل‌تری دارد؟ اگر بخواهید دوباره مسیر آموزش را طی کنید، کدام نهاد را انتخاب می‌کنید و چرا؟ آیا به اعتبار بین‌المللی گواهینامه‌ها فکر کرده‌اید؟
نظرات، پرسش‌ها یا تجربیات خود را در بخش دیدگاه‌ها بنویسید؛ منتظر شنیدن نظرات شما هستیم
Add to Home Screen را انتخاب کنید.