برق‌گرفتگی هنگام برخورد پاراگلایدر با کابل‌های برق فشار قوی
در پرواز با پاراگلایدر، برخورد بال یا خلبان با کابل برق می‌تواند باعث عبور جریان از بدن و منجر به برق‌گرفتگی شود. حتی با وجود روکش کابل‌ها، در صورت اتصال خلبان به زمین یا تماس هم‌زمان با دو سیم فاز، خطر مرگ وجود دارد.
علاوه بر تماس مستقیم، پدیده‌ای به‌نام جرقه یا قوس الکتریکی (arc flash) نیز می‌تواند باعث برق‌گرفتگی یا سوختگی شدید شود. این قوس ممکن است حتی بدون تماس فیزیکی، در فاصله‌ی بین سیم‌ها یا بین سیم و چتر پاراگلایدر ایجاد شود.
سناریوهای برخورد یا مجاورت با کابل‌ها
سناریوی اول: برخورد بال پاراگلایدر با کابل درحالی که پای خلبان روی زمین است
در این حالت بال پاراگلایدر به کابل برق برخورد کرده و بدن خلبان با زمین در تماس است. تصور عمومی این است که لاین‌های پاراگلایدر عایق خوبی هستند، اما این‌طور نیست. به دلیل اتصال به زمین در پست برق، ممکن است مدار کامل شود و برق همچنان در سیم‌ها جریان داشته باشد.
نتیجه: نباید فوراً به خلبان نزدیک شد. باید با اورژانس تماس گرفت و منتظر قطع برق ماند.
سناریوی دوم: بدن خلبان بین دو سیم قرار گیرد
در این وضعیت، خلبان به دو سیم برق متصل شده و کل ولتاژ بین دو فاز (مثلاً ۱۰ کیلوولت) از بدن او عبور می‌کند. در صورت بروز اتصال کوتاه، سیستم شناسایی خطا، مشکل را تشخیص داده و کلید مدار را قطع می‌کند. با این حال، اگر تأمین‌کنندهٔ برق از سیستم‌های قطع و وصل خودکار استفاده کند (Automatic Circuit Reclosers)، مدار پس از مدت کوتاهی دوباره وصل می‌شود و خلبان بار دیگر تحت ولتاژ قرار می‌گیرد. اگر به‌نوعی از شوک اول جان سالم به در برده باشد، بار دوم هم در راه است.
نتیجه: باز هم هیچ اقدامی تا زمان قطع برق توسط متخصصین نباید انجام شود.
سناریوی سوم: تماس با کابل ارت
اگر خلبان با کابل ارت درگیر شود، تا زمانی که به زمین یا سیم دوم متصل نشود خطر مستقیم وجود ندارد اما همچنان باید مراقب قوس الکتریکی بود.
نتیجه: فاصله از سایر کابل‌ها و دکل حفظ شود و بلافاصله کمک درخواست گردد. هیچ فردی نباید به او نزدیک شود.
تفاوت خطر کابل‌های برق
کابل‌های برق بسته به ولتاژشان، خطرات متفاوتی دارند:
- کابل‌های فشار قوی (۱۱۰ کیلوولت و بیشتر): پتانسیل ایجاد قوس الکتریکی در فاصله‌های زیاد را دارند. نزدیکی یا تماس با آن‌ها خطر مرگ دارد.
- کابل‌های فشار متوسط (۱۰ تا ۲۰ کیلوولت): معمولا در ارتفاع پرواز پاراگلایدرها هستند و عامل بسیاری از حوادث گزارش‌شده می‌باشند.
- کابل‌های فشار ضعیف شهری (چند صد ولت): اگرچه قوس کوتاه‌تری دارند، اما تماس مستقیم با آن‌ها نیز ممکن است مرگبار باشد.
هرچه ولتاژ بیشتر باشد، قوس الکتریکی می‌تواند در فاصله‌ی دورتری شکل بگیرد. بنابراین رعایت فاصله ایمن از خطوط برق – به‌ویژه فشار قوی – الزامی است.
توصیه‌های ایمنی
- دوری از خطوط برق: پیش از پرواز، خطوط برق را شناسایی کرده و مسیر را طوری انتخاب کنید که از آن‌ها فاصله داشته باشید.
- عدم اقدام فوری برای نجات: تا پیش از قطع کامل برق، هیچ‌کس نباید به خلبان یا کابل‌ها نزدیک شود.
- رعایت فاصله در زمین: اگر کابل برق روی زمین افتاده، با قدم‌های کوتاه و پیوسته از محل دور شوید.
- آموزش و آگاهی: خلبانان باید در دوره‌های آموزش پرواز با خطرات خطوط برق آشنا شوند و در شرایط طوفانی مسیر ایمن را انتخاب کنند.
- اطلاع‌رسانی و قطع برق: در صورت وقوع حادثه، بلافاصله باید اپراتور برق مطلع شود تا جریان قطع و منطقه ایمن‌سازی شود.
رعایت این اصول می‌تواند خطر برق‌گرفتگی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. پاراگلایدر وسیله‌ای حساس در برابر موانع است و خلبان باید همواره حداکثر هوشیاری را در برابر خطوط برق حفظ کند.
