جنس پارچه پاراگلایدر و چتر نجات از چیست؟ الیاف، فناوری بافت و پوشش‌های محافظ

الیاف مورد استفاده

در صنعت پاراگلایدر، معمولاً از الیاف پلی‌آمید 6.6 (نایلون 6/6) با تنیسیتی بالا برای بافت پارچه‌ها استفاده می‌شود . به‌عنوان نمونه، پارچه‌ی Skytex 27 از Porcher Sport با استفاده از نخ نایلون 6/6 به قطر ۲۲ دنیر بافته شده است که هرچند سبک است، اما به دلیل نازکی نخ، در برابر اشعه UV و سایش حساس‌تر است. نایلون 6.6 دارای استحکام کششی بالایی است (به همین دلیل در چترها و پاراگلایدر به‌کار می‌رود) ، اما در شرایط محیطی نرمال حدود ۲.۵٪ رطوبت جذب می‌کند plastics.toray و چگالی آن حدود ۱.۱۴ g/cm³ است.

• نایلون 6.6 (PA 6/6): استحکام کششی بسیار بالا ، جذب رطوبت متوسط (~۲.۵٪) plastics.toray، وزن مخصوص حدود ۱٫۱۴ ، و مقاومت UV نه چندان بالا (به‌طور کلی نایلون در برابر نور خورشید ضعیف‌تر از پلی‌استر است) .

• پلی‌استر (PET): استحکام کششی متوسط (کمتر از نایلون) ، جذب رطوبت بسیار پایین (<۰٫۷٪) ، وزن مخصوص بالاتر (~۱٫۳۸) azom.com، و مقاومت UV بسیار بهتر از نایلون (پلی‌استر در برابر UV پایدارتر است) jasonmills.com. پلی‌استر سریع‌تر خشک می‌شود و کشیدگی کمتری دارد.

• آرامید (Kevlar): استحکام کششی فوق‌العاده بالا، وزن مخصوص حدود ۱٫۴۴، جذب رطوبت تقریباً صفر. اما آرامید بسیار حساس به UV است؛ قرارگیری طولانی در نور خورشید موجب کاهش خواص مکانیکی آن می‌شود dupont.com.

• UHMWPE (Dyneema/Spectra): سبک‌ترین الیاف (وزن مخصوص ~۰٫۹۷)، استحکام کششی بسیار بالا (نسبت به وزن)، جذب رطوبت صفر. ضعف عمده در برابر UV است (مانند آرامید، به نور ماوراءبنفش حساس است).

فناوری‌های بافت (Ripstop)

پارچه‌های پاراگلایدر معمولاً به‌صورت Ripstop بافته می‌شوند که در آن ریسمان‌های تقویت‌شده و ضخیم‌تر در فواصل منظم (معمولاً چند میلی‌متر) به شکل یک شبکه چهارخانه قرار می‌گیرند . این بافت تقویت‌شده موجب می‌شود پارگی‌های جزئی امکان گسترش نداشته باشند و ایمنی پاراگلایدر افزایش یابد . علاوه بر ripstop ساده، فناوری‌های Double Ripstop و Triple Ripstop به کار می‌روند که تعداد نوارهای تقویتی را در راستای تار و پود دو یا سه برابر می‌کنند. به‌عنوان مثال، در پارچه‌ی سبک MJ29 MF که توسط Gin Gliders و MJ Tex توسعه داده شده است، از نخ ۱۵ دنیر با Ripstop سه‌لایه استفاده شده است تا با وجود سبک‌بودن نخ، استحکام پارچه افزایش یابد gingliders.com. همچنین کوچک‌تر بودن ابعاد سلول‌های Ripstop (چارخانه‌های کوچکتر) مقاومت پارچه در برابر پارگی را بیشتر می‌کند

پوشش‌های محافظ (PU و سیلیکون)

پارچه‌های پاراگلایدر پس از بافت معمولاً با پوشش‌هایی پلاستیکی پوشانده می‌شوند تا آبگریز و بادوام شوند. دو نوع پوشش رایج، پوشش پلی‌یورتانی (PU) و پوشش سیلیکونی هستند. پوشش PU سنتی بوده و مقاوم به آب بالاست (قابلیت دستیابی به هیدرواستاتیک بالا تا بیش از ۱۰۰۰۰ میلی‌متر)، اما در درازمدت در مقابل رطوبت و ازن حساس است. پوشش PU ذرات را بین تارها قفل می‌کند و کشش بین ردیف‌های نخ را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه استحکام پارگی پارچه کمی کاهش می‌یابد slingfin.com. ضمناً پوشش PU ارگانیک است و با تابش UV و رطوبت طولانی‌مدت به تدریج تخریب می‌شود (این امر موجب از دست رفتن خاصیت ضدآبی و شکنندگی پارچه پس از سال‌ها خواهد شد)

• پوشش پلی‌یورتانی (PU): ضدآب بسیار خوب (پوشش ضخیم PU زیر نشت آب می‌ماند)، اما اثر مخرب UV بالاتری دارد . این پوشش میزان اصطکاک سطحی معمولی دارد و استحکام پارگی پارچه را کاهش می‌دهد . با گذشت زمان ،PU به دلیل خاصیت هیدروفیلیک و جذب آب اندک، عمری محدود دارد (در حضور رطوبت مستمر فساد یابد) .

• پوشش سیلیکونی: این پوشش بسیار آبگریز است اما در پارچه‌های بسیار سبک هیدرواستاتیک بالاتر از حدود ۱۵۰۰ میلی‌متر سخت حاصل می‌شود (به عبارت دیگر، برای پارچه‌های نازک نمی‌توان به راحتی ضدآبی بیشتر از ≈۱۵۰۰ mm رسید). مزیت اصلی سیلیکون این است که از ماهیت لغزنده‌ای برخوردار است و در عمل باعث افزایش استحکام پارگی پارچه می‌شود (نخ‌های پارچه راحت‌تر روی هم می‌لغزند و جلوی متمرکزشدن تنش را می‌گیرد) . پوشش سیلیکونی همچنین در برابر UV عملکرد بهتری دارد؛ پارچه‌های پوشش‌دار با سیلیکون در پیری مصنوعی، دیرتر خاصیت خود را از دست می‌دهند و چسبندگی آبی و استحکام بیشتری نسبت به نمونه‌های PU دارا هستند . سطح سیلیکون صاف‌تر و اصطکاک سطحی آن کمتر است (به همین دلیل در برخی موارد ترکیب سیلیکون/PU در دو سوی پارچه (sil/PU) نیز استفاده می‌شود تا هم مزایای سیلیکون و هم قابلیت پذیرش افزودنی‌های نسوختنی را داشته باشد) .

برندهای اصلی پارچه‌های پاراگلایدر

در بازار جهانی پارچه‌های پاراگلایدر چند تولیدکنندهٔ اصلی فعالیت دارند:

• Porcher Sport (Skytex) – شرکت فرانسوی Porcher Sport بزرگ‌ترین عرضه‌کنندهٔ پارچه‌های پاراگلایدر است porcher-ind.com. سری پارچه‌ی «Skytex» این شرکت شامل انواع Classic (دو رو پوشش PU)، Competition (دو رو ضخیم‌تر)، Extra و Light (یک رو)، همچنین All-Season و … است. محصولات شاخص آن‌ها مانند Skytex 32gr و Skytex 38gr برای پروازهای مسابقه‌ای به کار می‌رود و دوام بالا و جذب رطوبت بسیار کم (زیر ۰٫۱٪) دارند . به‌عنوان مثال گزارش شرکت Porcher اعلام کرده که این پارچه‌ها وزن حدود ۲۷–۳۸ گرم بر مترمربع دارند و ترکیبی از الیاف نایلون 6.6 با پوشش پیشرفته ارائه می‌کنند porcher-ind.com     porcher-ind.com.

• MJ Tex – شرکت MJ Tex در تایلند به همراه همکاری با برخی برندهای معتبر (مانند Gin Gliders) پارچه‌های بسیار سبک و مقاوم تولید می‌کند. برای نمونه، پارچه‌ی «MJ29 MF» محصول مشترک Gin و MJ Tex از نخ نایلون 15 دنیر با Ripstop سه‌لایه بهره می‌برد که با وجود سبک‌بودن، استحکام بالایی دارد gingliders.com. محصولات MJ Tex به‌دلیل تخصص در الیاف فوق‌سبک شناخته می‌شوند.

• Gelvenor International – شرکتی بریتانیایی که قبلاً در زمینهٔ پارچه پاراگلایدر فعال بود (برای مثال پارچه‌های WTX36 و WTX40 آن توسط شرکت SOL در بال‌های خود استفاده می‌شد) . این شرکت اخیراً فعالیت تولیدی‌اش را متوقف کرده ولی سابقه طولانی در پارچه‌های مقاوم دارد.

• Myungjin (کره‌جنوبی) و Dominico (ژاپن): این دو شرکت نیز از سازندگان مهم پارچه هستند. Myungjin در ساخت پارچه‌های مسابقه‌ای سبک همکاری داشته و در آزمایش‌های چسبندگی پارچه (محل چسباندن شماره‌ی ثبت) نشان داده شده که چسب‌های مخصوص روی پارچه‌های Myungjin چسب خوبی دارند . شرکت Dominico محصولات متعددی نظیر D10, N10 و 10DSF دارد که در برخی بال‌های پاراگلایدر استفاده می‌شوند asagiri.ch.

• Chikara Nylon – یک شرکت ژاپنی (نامی مطرح در آسیا) که پارچه‌های نایلونی باکیفیت تولید می‌کند، ولی اطلاعات فنی رسمی و گسترده‌ای به‌طور عمومی در دسترس نیست.

آزمون‌های صنعتی و استانداردها

پارچه‌های پاراگلایدر معمولاً مطابق استانداردهای بین‌المللی نساجی تست و گواهی می‌شوند. برای مثال در داده‌های فنی رسمی Porcher، آزمون‌هایی مانند ISO 4674 (مقاومت پارگی)، ISO 1421 (آزمون تنش‌کشی) و ISO 9237 (نفوذپذیری هوا) ذکر شده است. این استانداردها مشخص می‌کنند که مقاومت پارگی و کشش پارچه باید بر اساس شرایط آزمایش یکسانی اندازه‌گیری شود. همچنین استانداردهای DIN و EN مربوط به مقاومت UV و ثبات رنگ نیز در پژوهش‌های تخصصی مواد هوایی گنجانده می‌شوند. به طور کلی، سازندگان پارچه پاراگلایدر از همان روش‌های آزمایش صنعت نساجی برای تضمین دوام و ایمنی استفاده می‌کنند.

جدول مقایسه‌ای خصوصیات پارچه‌ها

جدول مقایسه‌ای پوشش‌های محافظ

لایه پوششی و محافظ پاراگلایدر (Coating)

در نهایت، اکثر پارچه‌های پاراگلایدر دارای لایه‌ی پوششی محافظ (Coating) هستند که برای کاهش تخلخل و محافظت از نخ‌ها در برابر عوامل محیطی مانند UV، رطوبت و سایش استفاده می‌شود.  به بافت پارچه نفوذ می‌کند و تجدید Coating آن در خانه ممکن نیست.

برای آشنایی کامل با این موضوع، به مقاله‌ی مفصل آن در لینک زیر مراجعه کنید:
🔗 مطالعه‌ی بیشتر: لایه محافظ پارچه پاراگلایدر چیست؟